سه‌شنبه، شهریور ۰۱، ۱۳۸۴

استدلال؟

در پي يادداشتي كه با عنوان «اگر خدا هست پس .....؟» نوشته شده توسط ؟؟؟ اومد بد نديدم بحثي در رابطه با موضوع شكل بگيره.
زماني كه در پي اثباط موضوعي هستيم بايد بدونيم كه با چه نوع مساله اي روبروييم؟ مسايل به طور كلي يا علمي هستند يا غير علمي. به طور مثال مساله ي وجود خدا مساله اي غير علمي است، چرا كه از راه عقلي و استدلالي غير قابل اثبات است.
برخي از علل ابطال ناپذيري يا غير علمي شدن بحث را ميتوان به اين صورت برشمرد :
در مورد آينده ي نا معلوم نظر دادن
از موجودات غير مادي سخن گفتن
و . . .
روش علمي تجربه، مشاهده و يا استنتاج منطقي از فرضيات اثبات شده ي گذشته است، كه باعث ميشود يك فرضيه ي خاص رد يا قبول شود، پس مساله اي كه تجربه ناپذير، غير قابل مشاهده و غير قابل استنتاج از فرضيات اثبات شده باشد نه مردود است و نه قبول، چرا كه اصولا قابل بحث نيست!
در ضمن زماني كه ميخواهيم مساله اي علمي را بررسي كنيم بايد مشخص كنيم در چه صورت مساله منتفي و مردود است، يعني اگر چگونه اتفاقي بيافتد مساله مردود است.
البته استدلال نا پذيري مساله به معني نادرست بودن آن نيست. در ضمن اگر هم با مساله اي علمي و استدلال پذير روبه رو باشيم، هيچگاه با آوردن مثال اثبات درستي مساله را نتيجه نميگيريم. نميتوانيم بگوييم كه چون مورچگان با هم همكاري ميكنند پس تعاون خوب است، يا چون ما جريان برق را در سيم نميبينيم اما ميدانيم كه وجود دارد همانگونه هم خدا همه جا حضور دارد اما ما نميبينيم!!! (استدلالي كه در مدرسه بارها شنيدم و هميشه فكر ميكردم كه من توان فهميدنش را ندارم! بعدها نتيجه گرفتم كه اصولا وجود خدا قابل اثبات نيست.)
در نوشته ي فوق دو نكته وجود داشت، يكي تلاش بري اثبات موضوع متافيزيكي (كه غير علمي است)، و يكي اثبات با آوردن مثال. اينكه آن مرد ژوليده به آرايشگر مراجعه نميكند، دليل بر اين نيست كه خداوند وجود دارد و ما به او مراجعه نميكنيم! (اين فقط يك تشبيه است كه بايد دلايل آن ذكر شود) اگر بعضي به خدا با آن تعاريف و تفاسير رويايي اعتقاد داشته باشند، با اين استدلال كاري جز اثبات عجز خود در اثبات چيزي كه به آن ايمان دارند انجام نداده اند!
اگر هم ميخواهند بحث را علمي جلوه دهند بايد مشخص كنند كه در چه صورت به وجود نداشتن خدا پي ميبريم؟ اگر وجودش اثبات پذير است، عدمش هم اثبات پذير است.
اي دل تو به اسرارمعما نرسي،
در نكته ي زيركان دانا نرسي،
اينجا ز مي و جام بهشتي ميساز،
كانجا كه بهشت است رسي يا نرسي!
(از خيام، به خاطر اينكه گفته بوديد دست از سر شاملو برداريم!!!)
nobody

هیچ نظری موجود نیست: